 |  |
ERGANİ
İlimizin batısına düşen ilçeler arasında yer almaktadır.Doğusunda Diyarbakır,Eğil ve Dicle ilçeleri, batısında Çermik ve Çüngüş,kuzeyinde Elazığ,güneyinde Şanlıurfa yer almaktadır.
Ergani’nin yüzölçümü 1559 km2 olup nüfusu 2019 TUİK verilerine göre ; 132.463 olarak belirtilmiştir.
Ergani’nin 71 köyünden 61 tanesi merkeze,10 tanesi eski adı Güran olan Ahmetli Bucağına bağlıdır. Diyarbakır/Elazığ karayolu üzerinde bulunan ilçe merkezinin Diyarbakır’a uzaklığı 56 km dir. Aynı zamanda ilçemizden demiryolu da geçmektedir.
Şehrin en önemli caddeleri Elazığ-Diyarbakır Caddeleri ile Ziya Gökalp Caddesi, Milli Egemenlik Caddesi, Lise Caddesi, Dicle Caddesi, Çermik Caddesi ve İstasyon Caddeleridir. Ergani’de sırasıyla Hititler, Asurlular, Makedonyalılar,Romalılar egemenlik sürmüştür. Emeviler döneminde Haçlılarla yapılan savaşlarda Ergani birkaç defa el değiştirmiştir.Bir dönem Bizanslıların egemenliğine giren bu yöre 1240 yılında Anadolu Selçuklular yönetimine girmiştir. Kara Yülük Osman Bey, Ergani’yi yönetim merkezi yaptı.Uzun Hasan Akkoyunlu Devletinin merkezini Ergani’den Diyarbakır’a aldı. Bir ara Şah İsmail etki alanına giren Ergani ,1515 yılında Osmanlı Devletine bağlandı.
Cumhuriyet döneminde Ergani, Diyarbakır ilinin büyük ilçelerinden biri olarak gelişimini sürdürmektedir.
ESKİ ESERLERİ
Erganide’ki Osmaniye(Ergani) Kalesinin Hititler veya Asurlar Döneminden kalma olduğu tahmin edilmektedir. Kale 1403 yılında Akkoyunlu KaraYülük Osman Bey Zamanında onarıldı. Günümüzde yıkık durumdadır.
TÜRBELER
İlçemizdeki Zülküf ve Enüş Peygamber Türbeleri Maneviyet açısından önemli ziyaret yerleri olarak ilgi görmektedir
TARİHTE ERGANİ
Ergani ilçesi Diyarbakır'ın en eski yerleşim merkezlerindendir. İlçenin sınırları içindeki Çayönü (Hilar) Tepesinde yapılan kazılarda günümüzden 9000 yıl öncelere uzanan yerleşim alanı bulunmuştur.
ERGANİNİN JEOLOJİK YAPISI
İlçenin çevresinde bütün jeolojik zamanlardan kalma arazi ile her türlü kaya ve toprak mevcuttur. Ergani ilçesinin en yüksek dağları, kuzeyinde bulunan dağlardır. Bu Dağlardan bazıları; Zülküf Dağı , Sakızlı Dağ, Amedi Dağları, Kıleş Dağı, Balahur Dağı, Hilar Dağı, Bervan Dağı, Zil Dağı, Divane Dağlarıdır. İlçenin doğu kesimi uzunca bir yayla halindedir.
İlçenin iki ovası vardır Bunlar: Hoşat ve Gevran ovalarıdır. Hoşat ovası Zülküf dağı, Sakızlı dağ, Kıleş dağı, Zilan dağı ve Salhi dağı ile çevrili ve yaklaşık olarak 8 km genişliğinde ve 30 km uzunlığundadır. Bu ovanın kireçli toprak yapısı vardır. Yer altı suları bakımından oldukça zengindir.
Gevran ovası; Kuzeyinde Hilar Dağı, Mil Dağı ve Pirahmet Tepesinden başlayıp Karacadağ eteklerine kadar devam eder. Düz bir ovadır toprak yapısı killi olduğundan fazla su geçirmez.
Zülkifil Dağı ile Hilar Dağları arasındaki ova Hoşat Ovası; Hilar Dağları ile Karacadağ arasındaki ova ise Gevran Ovasıdır.
Akarsularımız
Kuzeydeki sıra dağlar su kaynakları bakımından oldukça zengindir. Hoşat ovası yer altı su kaynakları bakımından oldukça zengindir.
1) Maden Çayı(Dicle Nehri)
2) Boğaz Çayı
3) Hersin deresi
4) Şeğgur (Şeyhgür) Çayı
5) Şeyhan Çayı
İklim ve Bitki Örtüsü
İlçemizin iklimi; Karasal iklim ile Akdeniz ikliminin karışımı olarak hüküm sürmektedir. Bir yandan sıcak ve kurak bir yaz mevsimi ile Karasal iklim özelliğini; diğer yandan Doğu Anadoludaki kadar sert geçmeyen kış mevsimi yaşanır. Bu da ilçemizdeki iklimin Kısmen bozulmuş karasal iklim özellikleri ile biraz değişmiş bir Akdeniz İklimi olduğunu göstermektedir.
Bir taraftan Karasal İklim özelliklerine sahip bulunuyorken diğer taraftan da tropikal iklim etmenlerine açık bulunmaktadır. Dolayısıyla Sub-Tropikal bir iklim yapısına sahip olduğu bilinmektedir.
İki İklim özelliğini de barındıran kentimizde bozkır ve çok az miktarda maki bulunmaktadır. Orman bitki örtüsü ise yok denecek kadar azdır.
Tarihi ve Kutsal Mekanlarımız
- Ulu Cami (Cami-i Kebir)
- Çayönü Antik Kenti
- Ergani(Osmaniye) Kalesi
- Sezai KARAKOÇ Müzesi ve Kültür Evi
- Sarnıçlar
- Ergani Botanik Parkı
- Nifi Dağı Milli Parkı ve Mesire Alanı
- Grikihaciyan Tepesi
- Meryem Ana Kilisesi
- Zülkifil Peygamber Dağı ve Makamı (Makam Dağı)
- Nebi Enüş Peygamber Türbesi
- Yakacık (Kötegan) Köyü Türbesi
Yemek Çeşitlerimiz
Saç kebap, şiş kebap, kuru kebap, ciğer-dalak-yürek, haşlama,dolma , güveç, patlıcanlı kebap, meftune, ağbaldır, kenger, kadayıf ,baklava, taş ekmeği(şolik) şekerli ve peynirli ekmek keşkek, içli köfte, tırşık, karnıyarık...